59 TEKİRDAĞ

[ßurcu]

Marmara Bölgesi'nin Trakya kesiminde yer alan Tekirdağ, doğusunda İstanbul, kuzeyinde Kırklareli, kuzeydoğusunda Karadeniz,doğusunda İstanbul, güneyinde Marmara Denizi, güneybatısında Çanakkale, batısında da Edirne ile çevrilidir. Tekirdağ Türkiye'nin kuzeybatısında, Marmara Denizi'nin kuzeyinde tamamı Trakya topraklarında yer alan üç ilden biri, ayrıca iki denize kıyısı olan altı ilden biridir. Balkan yarımadasının güneydoğu kesiminde yer alan Trakya bölgesinde farklı morfolojik üniteler vardır. Bunların başlıcaları farklı yükseltiler gösteren dağ ve tepeler ile, daha az yükseltide yer alan platolar ve farklı büyüklükteki ovalardır. Tekirdağ bölgesinde bu morfolojik ünitelerden dağlık olanları kuzeydeki Istranca (Yıldız) dağlık kütlesi ile güneydeki Ganos (Işık) ve Koru dağlarıdır. Bu iki dağlık arazi arasında, Ergene Irmağının kolları ile yarılmış, hafif , orta ve bazen dik eğimli peneplen arazileri ile güney ve yer yer orta kısımlarda yer alan yüksek tepelik ve eğimli yamaç araziler bulunmaktadır.Trakya'nın güney kesiminde yer alan il toprakları geniş dalgalı düzlüklerden oluşmaktadır. Kuzeyde Ergene Havzasından, güneyde Marmara Denizi kıyısına kadar uzanan bu düzlükler hafif tepelerle engebelenmiştir. İl topraklarının kuzey kesimini Istranca (Yıldız) Dağlarının güney uzantıları, güney kesimini de Ganos (Işıklar) Dağı, güneybatı kesimini Koru Dağı (676 m.) engebelendirmektedir. Tekirdağ'ın en yüksek noktası Ganos Dağı'nın Uçakbaşı Tepesi'dir (924 m.). İlin doğu kesimi daha az yüksektir. Hafif dalgalı düzlükler üzerinde bazı tepeler bulunur. İç kesimlerde ise, akarsuların geniş tabanlı vadilerini kaplayan geniş ovalar yer alır. Bunların en önemlileri Çerkezköy'den başlayarak bati yönünde, Ergene yatağı boyunca giderek genişleyen Ergene Ovası ile Ergene Nehri'ne akan Hayrabolu ve Çene (Beşiktepe) derelerinin alüvyon yatakları boyunca uzanan Hayrabolu ve Çene Ovalarıdır. Marmara kıyıları boyunca uzanan dar ve küçük kıyı ovaları, akarsuların getirmiş olduğu alüvyonların birikmesi sonucu oluşmuştur. Bu ovaların başlıcaları; Sultanköy-Marmara Ereglisi arasında Kinik Ovası, Marmara Ereglisi - Yeniçiftlik arasında Kumluca Ovası , Yeniçiftlik - Karaevli arasında Serefli (Basalan) Ovası, Karaevli - Köseilyas arasında Degirmenaltı Ovası, Barbaros -Kumbağ arasında Naip Ovaları ile Tekir Dağları'nın güney eteklerinde Hasköy'den Kızılcaterzi'ye kadar uzanan Şarköy kıyı Ovası'dır.

Tekirdağ'ın Karadeniz'e bakan ve Çamlıkoy olarak anılan Kastros (kasatıra) Koyu kıyıları, Kırklareli ve İstanbul'u birbirinden ayırır. Marmara Ereğlisi ile Mürefte arasında geniş bir girinti oluşturan Marmara Denizi kıyıları düz ve engebesizdir.Tekirdağ'ın jeolojik yapısı ise oldukça gençtir. I. zamanda il alanı denizlerle kaplı iken, aşınmalar nedeniyle denizlerin dibinde karasal kökenli tortular oluşmuştur. II. zamanda Alp kıvrımlarının etkisiyle Kuzey Anadolu Dağları ile birlikte Tekir Dağları oluşmuştur. Daha önceden oluşmuş olan eski temel ve tortul tabakalar da yer yer kırılmış, kıvrılmıştır. III. Zamanın sonunda neojende, Tekir Dağı yeniden alçalmış ve düzleşmiştir. Bu dönemde Ganos ve Koru dağının kuzeyinde uzanan platoda gre ve marnlar birikmiştir. Tekirdağ bugünkü görüntüsünü IV. zamanda almıştır. Anadolu ve Trakya yükselirken, Ege Marmara ve Karadeniz havzaları alçalmıştır. Topraklar genel olarak kil içeren ve çimentolaşmış grelerden oluşmuştur.İlde Akarsuların oluşturduğu vadiler ise; Hayrabolu Vadisi, Kurtderesi Vadisi, Çengelköprü Vadisi, Çurçura Vadisi ve Çorlu Vadisi'dir.İl topraklarından kaynaklanan suların birleşmesi ile oluşan Akarsular Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi'ne dökülür. Istranca Dağlarının güneydoğu uzantıları akarsu kaynağı açısından oldukça zengin olup, bu yöreden kaynaklanan Bahçeköy Deresi gibi küçük bazı akarsular Karadeniz'e, Istranca Deresi Terkos (Durusu) Gölü'ne, Ergene Irmağı'nın suları ise il sınırları dışında Meriç Irmağı ile birleşerek Ege Denizi'ne dökülür. Ergene Irmağı aynı zamanda kuzeybatıda doğal sınırı oluşturmaktadır. Ergene Irmağı, Istranca Dağları'nın doğusunda, Karatepe'den doğar. Kuzeydoğu-güneybatı yönünde akarak, Saray ve Çorlu ilçeleri topraklarını sular. Ergene Irmağına Muratlı ilçe merkezinin kuzeyinde, güneyden Çorlu Deresi'ni alarak güney-kuzey doğrultusunda akmaya baslar ve Kırklareli topraklarına girer. Daha sonra Edirne'nin İpsala'ya bağlı Sarıcaali Köyü yakınında, Hancagız yöresinde Meriç Irmağı'na katılır.

İl sınırları içerisinden kaynaklanarak Ergene Irmağı'na katılan başlıca kollar Çorlu Suyu, Paşaköy ve Hayrabolu dereleridir. Hayrabolu Deresi Ergene Irmağı'nın en önemli kollarından biridir. Kuzey-güney yönünde akan dere, Hayrabolu ilçe merkezinden geçer ve kuzeyde Ergene Irmağı'na karışır. İlin güney kesiminden kaynaklanan bazı küçük akarsular da Marmara Denizi'ne dökülür. Araplı Deresi, Değirmendere ve Kocadere bunların başlıcalarıdır. İlin güneybatısından kaynaklanan Kavak Deresi il sınırları dışında Saros Körfezi'ne dökülür. Tekirdağ'da doğal göl bulunmamaktadır. Yüzölçümü 6.333 km2 olan Tekirdağ'ın 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 623.591'dir.Tekirdağ'da Trakya'ya özgü bir iklim hüküm sürmektedir. Kıyılarda yumuşak, iç kesimlerde ise Karasal iklim özellikleri görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer.

İlin bitki örtüsü genellikle Step görünümündedir. Istranca Dağları'nda meşe ve kayın, Koru Dağı'nda meşe ve kızılçam, Ganos Dağında da meşe, gürgen ve ıhlamur ağaçlarından oluşan ormanlar bulunmaktadır. Ormanları büyük ölçüde tahrip edilmiştir.İlin ekonomisi tarım, hayvancılık, turizm, ticaret ve sanayie dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; arpa, buğday, ayçiçeği, yulaf, mısır, şeker pancarı, baklagiller, fasulye, patates, soğan, kiraz, ceviz, armut, elma ve eriktir. Bunların dışında çeltik, susam, kavun ve karpuz ekilmekte, bağcılık ve bahçecilik yapılmaktadır. Hayvancılıkta ise büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır. Çok sayıda koyun yetiştirilmektedir. Süt ürünlerini işleyen çok sayıda mandıra vardır. Bu mandıralarda önemli miktarda beyaz peynir, kaşar peyniri ve yoğurt üretilir. Arıcılık, balıkçılık ve ormancılık da ilin ekonomisinde önem taşımaktadır.Tekirdağ, geçmişten günümüze kadar önemli bir tarım, ticaret ve turizm merkezi olmuştur. Özellikle 1980'li yıllardan sonra ilde artan sanayileşme hareketi 1990'lı yıllarla birlikte hız kazanmıştır. Büyük bir pazar potansiyeli olan İstanbul'a yakın olması ve İstanbul-Çanakkale-İzmir hattı üzerinde olması Tekirdağ'ın ekonomik önemini gün geçtikçe arttırmaktadır. Ayrıca il,sahip olduğu doğal kaynaklar yanında tarihi ve kültürel varlıkları ile ekonomik anlamda önemli bir turizm merkezidir. İlde sanayi kuruluşu olarak şeker ve bitkisel yağ fabrikaları bulunmaktadır.

İl topraklarında kömür madeni bulunmaktadır. Kömür Malkara ve Saray ilçesi ve köylerinde açılan ocaklardan elde edilmektedir. Kömür ocaklarının yanında Tekirdağ'da taş ocağı sektörü de bulunmaktadır. Taşocakları daha çok Çorlu ve Saray ilçelerinde faaliyet göstermektedir.Tekirdağ'ın Karadeniz ve Marmara Denizi kıyıları yaz turizmi açısından önemli olup, il ekonomisine katkısı bulunmaktadır. Marmara Denizi kıyısındaki Marmara Ereğlisi, tekirdağ, Kumbağ, Mürefte ve Şarköy'de turistik konaklama tesisleri bulunmaktadır.Tekirdağ'ın Bazı kaynaklarda Sisamlılar tarafından kurulduğu belirtilmektedir. Eski ismi Bizanthe olan Tekirdağ'ın Antik Çağdaki ismi Rhaidestos, Roma Çağında Rhadestus, Orta Çağda Rodosto idi. XIV.yüzyılda kenti ele geçiren Osmanlılar bu ismi Rodosçuk olarak değiştirmişlerdir. XVIII. Yüzyıldan sonra kente, kuzeybatısında bulunan Tekfur (Ganos) Dağı'ndan ötürü Tekfurdağı adı verilmiş, Cumhuriyetin ilk yıllarında da Tekirdağ olarak değiştirilmiştir.Trakya'da Tarih öncesi dönemlere ait arkeolojik araştırmalar, 1970'li yıllardan sonra İstanbul Üniversitesi Prehistorya Ana Bilim Dalı öğretim üyelerinden Prof.Dr.Mehmet Özdoğan başkanlığında başlamış, 1990'dan sonra yine M.Özdoğan başkanlığındaki ekip ve Tekirdağ Müzesi, Trakya'da Tarih öncesi dönemlere ait kazı ve araştırmalarını sürdürmüşlerdir. Yapılan bu araştırmalar sonucunda Tekirdağ'da ilk yerleşimin MÖ.3000'lerde olduğu anlaşılmıştır.

Trakya'da Paleolitik Çağa ait yerleşme yeri olarak İstanbul yakınlarındaki Yarımburgaz Mağarası ve Trakya'nın Karadeniz kıyısında açık yerleşme yeri olarak Ağaçlı bölgesi bilinmektedir. Tekirdağ Müzesi Müdürlüğü'nün son yaptığı araştırmalarda Saray ilçesinde Ergene ve Galata derelerinin oluşturduğu Güneşkaya ve Güngörmez vadilerinde mağaralar tespit edilmiştir. Bu mağaraların üst kesiminde MÖ.5000-3000 yıllarına tarihlenen çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Tekirdağ sahil şeridinde yapılan kazı ve araştırmalarda Neolitik (MÖ.8000?5000), Kalkolitik (MÖ.5000-3000) ve İlk Tunç Çağına ait yerleşmeler bulunmuştur.